Tetik Parmak

Tetik parmak el cerrahisinin sık rastlanan sorunlarından biridir. Elimizin iç bölgesinde (ayasında) parmaklarımızı bükmeye, kıvırmaya,  yumruk yapmaya yarayan tendonlarımız (kirişler) bulunurlar. Bu tendonlar el bileğinden parmak ucuna doğru seyrederken bazı köprü (pulley) benzeri yapıların içlerinden geçerler.

İşte tendonların ve tendon kılıflarının şişmesi kalınlaşması ve/veya bu köprü yapıların kalınlaşması ile tendonların bu köprüler altında rahat kayma hareketleri bozulur.. Tendonlar bu köprü bölgelerinde takılırlar. Takılma, parmakların kıvırıldıktan sonra rahat açılamaması, tetikleşmeye benzetildiği için hastalık tetik parmak olarak bilinir.

Tetik parmak tüm parmaklarda olabilir. Başparmakta olduğunda tetik başparmak adını alır. Farklı yaş gruplarında görülebilir. Nedeni  çoğu zaman saptanamaz, ancak erişkinde kullanma özellikleri ve bazı sistemik hastalıklarla ilişkilendirilebilir. 

Çocukluk tipi diğer ismi ile doğumsal tetik parmak tanınma zorluğu gösterebilir. Çocuklardaki parmakların kıvrık  pozisyonu, el becerisinin ve kullanımının az oluşu tanıyı geciktirebilir. Tanı geciktiğinde tedavi de gecikir.

Muayenede takılma, parmağın açılamaması, açılma sırasında ağrı, takılma bölgesinde ele gelen kabartı, şişlik belli başlı bulgularıdır. Tetik parmak erişkin veya çocukta takılma sürekli şekilde ise adeta kilitlenmişse, açılma hiç olmuyorsa mutlak cerrahi olarak ve olabilecek en kısa süre içinde  tedavi edilimelidir. Ancak erişkinde veya çocukta takılma hafif düzeyde ise izlenebilir. Erişkinde aktivite azaltılması, lokal ilaç tedavileri uygulanabilir. Bazı hastalara enjeksiyon (kortizon ve anestezik madde karışımı) yapılabilir. Enjeksiyonun tendon içine olması istenmeyen bir durum olduğu için El cerrahları enjeksiyonu sık tercih etmezler.

Cerrahisi küçük bir kesi ile bu köprü yapısının ve tendonların gevşetilmesidir. Bu ameliyatların küçük kesilerle, dikkatli, büyütme altında dokuları az travmatize edici şekilde yapılması  önemlidir. Bu bölgede parmakların damar ve sinir yapıları hemen tendonlara komşu seyrederler. Bu yapıların cerrahi sırasında travmatize edilmemesi önemlidir. Cerrahi lerişkinlerde okal anestezi, çocuklarda ise genel anestezi altında yapılır, günübirlik bir cerrahi işlemdir. (Resim 1: Doğumsal tetik basşparmakta tendonun gevşetilmesi Resim 2: Küçük kesini kapatılmış hali) Cerrahi sonrası yapışmaları önlemek için erken hareket başlanır. Yara iyileşmesi yaklaşık 15 gün sürer. Bu süre içinde ilgili parmak dahil el kullanılmalıdır.  Cerrahi sonrasında nüks beklenmez, hastaların el cerrahlarına 1. ayda tekrar kontorlü önerilir.